KRS 0000127075
Skopiuj Skopiowano do schowka
KRS 0000127075
TeleJiM
789 288 996

Що робити, коли маленький гість відмовляється їсти? Посібник для тих хто приймає дітей з України, які відмовляються від їжі.

Екстремальні переживання накладають свій відбиток не лише на психічне та фізичне здоров’я дорослих, а й передусім дітей. В результаті вони можуть проявляти, здавалося б, ірраціональну поведінку. Однією з них є майже повна відсутність апетиту. Якщо дитина не хоче їсти, є кілька речей, які ви можете зробити, щоб допомогти. Однак спочатку варто розглянути причину проблеми.

Чому дитина не хоче їсти?

Дитина, яка тимчасово проживає під вашим дахом, зазнала травматичного досвіду в результаті раптової та насильницької події, яка повністю знищила її відчуття безпеки. Як наслідок , у дитини порушилася психічна рівновага. Здивування і шок, пов’язані з необхідністю вийти з дому, поспішати, евакуюватися, розлучитися з близькими, а також переживання, подолання труднощів шляху і, можливо, вид смерті викликали у дитини почуття надзвичайного страху. Крім того, військові дії, пов’язані з відчуженням, репресіями та переслідуваннями, ймовірно, призвела до повної втрати довіри дитини до іншої людини.

Дитина не розуміє, що відбувається і чому це відбувається. Її негайні психічні реакції на отримувану шкоду можуть бути виражені через різноманітні екстремальні форми поведінки – від плачу, бігу, ударів, ударів ногами, руйнування об’єктів до зупинки діяльності – затримки, знерухомлення, віддалення, втрати мови та припинення приймання їжі. Як наслідок, дитина відмовляється від контактів з іншими, незнайомими людьми, підвищує пильність і недовіру до оточення, збільшує соціальну дистанцію, тікає від нових знайомств.

Повернення до нормальності можливе. У таких ситуаціях сприяє забезпечення дитині відчуття безпеки та заспокоєння страхів про повторення травматичних подій.

На практиці це надання місця, де дитина зможе відновити втрачені ресурси розумових і фізичних сил.

ЩО МОЖНА ЗРОБИТИ?

1. ЗРОЗУМІТИ ЕМОЦІЇ ДИТИНИ

Дитина відмовляється їсти не тому, що вона не вихована.

Вона переживає сильні емоції. Вона на новому місці, без усіх рідних, не розуміє мови, можливо, їй довелося залишити собачку чи кошеня, можливо, вона побачила страшні й незрозумілі речі. Вона відчувала біль, страх, плач близьких, гучні звуки, темряву, недосипання, втому, нервозність мами. Можливо, вид смерті людини, тварини…

Дитині знадобиться багато днів, щоб поповнити свої психологічні ресурси. Її емоції адекватні до ситуації на цю мить.

2. НЕ ТИСНІТЬ

Ви знаєте, що дитина кілька або кілька десятків днів не їсть страв, але не змушуйте її їсти. Вона боїться, тому може не бути апетиту. Вона не розуміє, що потрібно їсти, щоб відновити сили. Вона хоче повернутися до свого «старого» життя, сумує за домом, друзями, маминою їжею.

Страви, які пропонують, вона не знає, тому не хоче їх куштувати. Вона не розуміє, як ви описуєте смак продукту і його вартість, не розуміє, що ви хочете добра, що ви хочете допомогти … Тому приберіть весь тиск і наберіться терпіння.

3. ДАЙТЕ ДИТИНІ ВИБІР

Готуючи їжу, подумайте про два-три варіанти для дитини. Бутерброд може бути з сиром, шинкою або варенням. Покажіть можливості на столі, щоб дитина змогла зробити власний вибір. Пам’ятайте – дитина не розуміє вашої мови, тому їй краще бачити продукти в натуральному вигляді. Можливість робити вибір слугує всім дітям, а головне – це альтернатива тиску.

4. ДОЗВОЛЬТЕ БАТЬКАМ ДИТИНИ ПРИГОТУВАТИ СТРАВУ

Мама, яка готує на кухні, – це замінник старого життя для дитини, і, мабуть, головне – страви, які дитині відомі і подобаються. По можливості дозвольте батькам приготувати дитині страви на свій вибір.

Особливо важливо це буде для дитини в перші дні її перебування в чужому місці.

5. ДІЗНАЙТЕСЯ, ЩО САМЕ ДИТИНА НЕ ЛЮБИТЬ ЇСТИ

Запитайте у батьків/опікуна, які продукти не любить їсти дитина, і не давайте їх дитині.

Пам’ятайте, що дитина відчула біль і їй слід насолоджуватися їжею ; момент, коли вона відновлює свої сили та зміцнює організм. Момент без стресу та тиску з боку дорослих. Це не час пізнавати нові смаки та знайомитися з національною кухнею.

6. СТВОРІТЬ РУТИНУ ПРИЙМАННЯ ЇЖІ

Одне і те саме місце, ті самі страви щодня, наприклад, спеціально приготовані для дитини, змусять дитину знайти заміну нормальності в повторюваних ритуалах. Повторення діяльності та рутинна діяльність допомагають знизити рівень тривожності, яка, ймовірно, є станом, що супроводжує її постійно протягом останніх кількох днів.

7. ЗМЕНШТЕ КІЛЬКІСТЬ СОЛОДКОГО

Діти, які приїжджають з сім’ями з України, отримують різноманітні подарунки, мета яких – розбити перший лід і встановити контакт. Такі маленькі приємності. Їм дарують талісмани, іграшки та солодощі. Іноді у великій кількості.

Якщо це можливо, узгодьте з батьками/опікуном дитини добовий ліміт солодощів. Також повідомте своїх рідних і близьких, які хочуть порадувати дітей, щоб вони відмовилися від солодощів на користь фруктів або корисних снеків.

8. ПОКАЖІТЬ ЗДОРОВУ ЇЖУ

Дитині необхідно відновити свої розумові та фізичні сили. Звичайно, велика кількість шкідливих снеків її не допоможе.

Залиште фрукти, горіхи, фруктові муси, фруктові батончики або інші поживні продукти на столі чи іншому місці, щоб дитина могла сама взяти їх. Коли вона буде голодною. Коли ніхто не вмовляє. Коли їй не треба питати.

9. ДБАЙТЕ ПРО РЕЛАКС

Діти не хочуть їсти, тому що не можуть. Вони налякані, стурбовані тим, що бачать і чують. Їм потрібно заспокоїтися, відпочити від надлишку відчуттів. Вимкніть телевізор вдома. Вони можуть не розуміти, що говорить диктор, але зображення та відео їм подобаються.

Подумайте про те, щоб організувати для них короткі релаксаційні «заняття» – дихальні вправи, масаж, заспокійливі ігри. Візьміть їх на прогулянку, самокат, дитячий майданчик – звичайно з близькою людиною, щоб вони відчували себе в безпеці та щоб їхнє добре самопочуття з кожним днем зростало. Коли самопочуття буде краще, апетит також покращиться.

10. НЕ ОЧІКУЙТЕ ВДЯЧНОСТІ

Ні від дитини, ні від її батьків чи опікунів. Нехай вам не буде прикро, якщо дитина не дякує вам за їжу, навіть коли батьки тиснуть. Не ображайтеся, коли він відсуне тарілку або навіть виплюне їжу.

Ви не знаєте, ви не можете уявити, що відчуває дитина. Її світ завалився. Його немає. Він залишився у родинному домі. Вона має право сумувати, має право плакати, має право сердитися. Її розчарування також буде помітно під час їжі. Зрозумійте її положення та подивіться на світ її очима.

Нарешті – ПОДБАЙТЕ ПРО СЕБЕ!

Це не менш важливо. Щоб мати можливість допомагати іншим, нам, перш за все, потрібно бути здоровими – як психічно, так і фізично. Адже недарма кажуть, що хороший рятувальник – це живий рятувальник.

Що ви можете зробити для себе?

  • зменшити приплив інформації
  • читати перевірені джерела
  • заспокоїтися – розслаблення, медитація, молитва
  • заспокоїти порив думок
  • слухати улюблену музику
  • піти на прогулянку або тренування
  • спекти пиріг або прибрати в хаті
  • не панікувати, не гніватись, не накручуватись
  • попросити допомоги, якщо відчуваєте, що вас переповнюють емоції та думки.

І пам’ятайте!

Дитина, яку ви приймаєте, зазнала травми. Ймовірно, вона переживає гостру реакцію на стрес. Це здорова, але дуже виснажлива реакція на травматичну подію. І хоча наукова література говорить про те, що такий стан проходить спонтанно і не потребує терапії, до дитини слід підходити з великою увагою, співпереживанням і прийняттям її почуттів. А перш за все бути і підтримувати.

Опрацювала: Агнешка Райс Глазар

Вихователь і терапевт,

Експерт у справах вибірковості їжі
Fundacja JiM

 

 

Co robić, kiedy mały gość nie chce jeść?

Poradnik dla goszczących dzieci z Ukrainy, które odmawiają jedzenia.

 

Ekstremalne przeżycia odciskają piętno nie tylko na zdrowiu psychicznym i fizycznym dorosłych, ale przede wszystkim dzieci. Te w efekcie mogą wykazywać zachowania z pozoru irracjonalne. Jednym z nich jest niemalże całkowity brak apetytu. Jeśli dziecko nie chce jeść można zrobić parę rzeczy, aby mu pomóc. Najpierw jednak warto zastanowić się nad przyczyną problemu.

Dlaczego nie chce jeść?

Dziecko, które zamieszkało tymczasowo pod twoim dachem doświadczyło  traumatycznych przeżyć na skutek nagłego i gwałtownego zdarzenia, które zburzyło całkowicie jego poczucie bezpieczeństwa. W konsekwencji zaburzona została równowaga psychiczna dziecka. Zdumienie i szok związane z koniecznością opuszczenia domu, pośpiechu ewakuacji, rozstania z bliskimi, a także przeżycia związane z pokonywaniem trudów podróży oraz być może widok śmierci wyzwoliły w dziecku uczucia skrajnego strachu. Dodatkowo działania wojenne związane z wykluczeniem, represjami, byciem ściganym,  spowodowały prawdopodobnie u dziecka całkowitą utratę zaufania do drugiego człowieka.

Dziecko nie rozumie co się dzieje i dlaczego się dzieje. Jego bezpośrednie reakcje psychiczne na doznawaną krzywdę mogą wyrażać się poprzez różne skrajne zachowania – od płaczu, ucieczki, bicia, kopania, niszczenia przedmiotów do zahamowania aktywności – zamarcia, znieruchomienia, wycofania, zaniemówienia i zaprzestania jedzenia. W konsekwencji dziecko odmawia kontaktów z innymi, nieznanymi mu ludźmi, wzmaga czujność i nieufność wobec otoczenia, zwiększa dystans społeczny oraz ucieka od nowych znajomości.

Powrót do równowagi jest możliwy. Tym co pomaga w takich sytuacjach jest zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa oraz uspokojenie lęków co do możliwości powtórzenia się traumatycznych zdarzeń.

W praktyce to zapewnienie miejsca, w którym dziecko będzie mogło odzyskiwać utracone zasoby sił psychicznych i fizycznych.

 

CO MOŻESZ ZROBIĆ?

1. ZROZUM EMOCJE DZIECKA

Dziecko odmawia jedzenia nie dlatego, że jest niegrzeczne.

Ono przeżywa silne emocje. Jest w nowym miejscu, bez wszystkich bliskich, nie rozumie języka, być może musiało porzucić swojego pieska lub kotka, być może widziało straszne i niezrozumiałe dla siebie rzeczy. Doświadczyło bólu, strachu, płaczu bliskich, głośnych dźwięków, ciemności, braku snu, zmęczenia, zdenerwowania mamy. Być może widoku śmierci człowieka, zwierzęcia…

Dziecko będzie potrzebowało wielu dni, aby uzupełnić zasoby psychiczne. Jego emocje są w tej chwili adekwatne do sytuacji.

2. NIE WYWIERAJ PRESJI

Wiesz, że dziecko nie jadło kilka lub kilkanaście dni wartościowych posiłków, ale nie zmuszaj go do jedzenia. Ono boi się, więc może nie mieć apetytu. Nie rozumie, że musi jeść, aby odzyskać siły. Chce wrócić do „starego” życia, tęskni za domem, kolegami, jedzeniem mamy.

Nie zna proponowanych mu potraw, więc nie chce ich skosztować. Nie rozumie, jak opisujesz smak produktu i jego wartość, nie rozumie, że chcesz dla niego dobrze, że chcesz pomóc… Wycofaj więc wszelką presję i bądź cierpliwy.

3. DAJ DZIECKU WYBÓR

Kiedy przygotowujesz posiłek, pomyśl o dwóch, trzech opcjach dla dziecka. Kanapka może być z serem, z szynką lub z dżemem. Wyeksponuj możliwości na stole tak, aby dziecko mogło dokonać samodzielnego wyboru. Pamiętaj – dziecko nie rozumie Twojego języka, więc lepiej, aby widziało produkty w ich naturalnej postaci. Możliwość dokonania wyboru służy wszystkim dzieciom, i co najważniejsze jest alternatywą do presji.

4. POZWÓL RODZICOWI DZIECKA UGOTOWAĆ POSIŁEK

Mama gotująca w kuchni to dla dziecka namiastka starego świata, i co chyba najważniejsze – znane i lubiane przez dziecko potrawy. Jeżeli tylko jest taka możliwość pozwól, aby rodzic przyrządził dziecku preferowane przez nie posiłki.

Szczególnie ważne będzie to dla dziecka przez pierwsze dni pobytu w obcym dla niego miejscu.

5. DOWIEDZ SIĘ CZEGO NIE LUBI JEŚĆ DZIECKO

Zapytaj rodzica/opiekuna jakich produktów dziecko nie lubi jeść i nie podawaj ich dziecku.

Pamiętaj, dziecko doświadczyło bólu, więc posiłek powinien być dla niego przyjemnością; takim momentem, kiedy regeneruje swoje siły i wzmacnia organizm. Momentem bez stresu i presji ze strony dorosłych. To nie jest czas na naukę nowych smaków i poznawanie kuchni narodowej.

6. STWÓRZ RUTYNĘ POSIŁKU

To samo miejsce, codziennie te same naczynia, np. specjalnie przygotowane dla dziecka sprawią, że dziecko w powtarzalnych rytuałach odnajdzie namiastkę normalności. Powtarzanie czynności, rutynowe zajęcia pozwalają obniżyć poziom lęku, który zapewne jest w ostatnich dniach stanem ciągle mu towarzyszącym.

7. OGRANICZ SŁODYCZE

Dzieci przybywające z rodzinami z Ukrainy otrzymują różne upominki, których celem jest przełamanie pierwszych lodów oraz nawiązanie kontaktu. Takie drobne przyjemności. Dostają maskotki, zabawki, ale też słodycze. Czasem w dużych ilościach.

Jeżeli jest taka możliwość ustal z rodzicem/opiekunem dziecka limit dzienny słodyczy. Poinformuj również swoich bliskich i znajomych, którzy chcą sprawić dzieciom przyjemność, aby zrezygnowali ze słodyczy na rzecz owoców lub zdrowych przekąsek.

8. EKSPONUJ ZDROWE JEDZENIE

Dziecko potrzebuje zregenerować swoje siły, i te psychiczne i te fizyczne. Na pewno duża ilość niezdrowych przekąsek mu w tym nie pomoże.

Pozostaw na stole lub innym miejscu owoce, orzeszki, musy owocowe, batoniki owocowe czy inne wartościowe odżywczo produkty, aby dziecko mogło samodzielnie sięgnąć do nich. Kiedy poczuje głód. Kiedy nikt nie będzie namawiał. Kiedy nie będzie musiało prosić.

9. ZADBAJ O RELAKS

Dzieci nie chcą jeść, bo nie mogą. Są przestraszone, zaniepokojone tym, co widzą i co słyszą.  Potrzebują uspokoić się, wyciszyć, odpocząć od nadmiaru wrażeń. Wyłącz w domu telewizor. Może nie rozumieją, co mówi spiker, ale doskonale przemawiają do nich obrazy i filmy.

Pomyśl o zorganizowaniu im krótkich „zajęć” relaksacyjnych – ćwiczeń oddechowych, masażyków, zabaw wyciszających. Zabierz na spacer, hulajnogę, plac zabaw – oczywiście z bliską osobą, tak aby czuły się bezpieczne, aby z każdym dniem ich dobrostan wzrastał. Kiedy poprawi się samopoczucie, poprawi się również apetyt.

10. NIE OCZEKUJ WDZIĘCZNOŚCI

Ani od dziecka, ani od jego rodziców lub opiekunów. Niech nie będzie Ci przykro, kiedy dziecko nie podziękuje za posiłek, nawet kiedy rodzic będzie naciskał. Nie obrażaj się, kiedy odsunie talerz lub nawet wypluje jedzenie.

Nie wiesz, nie jesteś sobie w stanie wyobrazić, co czuje dziecko. Jego świat runął. Nie ma go. Został w domu rodzinnym. Ma prawo być smutne, ma prawo płakać, ma prawo złościć się. Jego frustracja będzie widoczna również podczas posiłków. Zrozum jego położenie i zobacz świat jego oczami.

 

Na koniec – ZADBAJ O SIEBIE!

To równie ważne. By móc nieść pomoc innym najpierw sami musimy być w dobrym zdrowiu – zarówno psychicznym jak i fizycznym. W końcu nie bez powodu mówi się, że dobry ratownik to żywy ratownik.

Co możesz zrobić dla siebie?

  • zmniejsz dopływ informacji
  • czytaj sprawdzone źródła
  • wycisz się – relaksacją, medytacją, modlitwą
  • uspokój natłok myśli
  • posłuchaj ulubionej muzyki
  • idź na spacer lub na trening
  • upiecz ciasto lub posprzątaj dom
  • nie panikuj, nie nakręcaj się, nie złość
  • poproś o pomoc, jeżeli czujesz, że nie emocje i natłok myśli Cię przerastają.

I pamiętaj!

Dziecko , które gościsz u siebie przeżyło traumę. Prawdopodobnie doświadcza ostrej reakcji na stres. Jest to zdrowa, choć bardzo wyczerpująca reakcja na traumatyczne wydarzenie. I chociaż literatura naukowa podpowiada nam, że stan taki samoistnie ustępuje i nie wymaga terapii, to jednak, należy podejść do dziecka z ogromną troską, empatią i akceptacją jego uczuć. I przede wszystkim być i wspierać.

 

Opracowała: Agnieszka Rajs-Glazar

pedagog i terapeuta,

ekspert ds. wybiórczości pokarmowej.

Zobacz także
Ty też możesz pomóc Już 1 osoba na 100 jest w spektrum. Zmień życie osób autystycznych na lepsze. Pomagam