Święta to nie zawsze spokojny czas. Choć to właśnie tego życzymy sobie najczęściej. Odwiedziny bliskich i związane z nimi przygotowania rzadko w którym domu przebiegają w spokojnej atmosferze. Zakupy, sprzątanie, gotowanie, czy pakowanie prezentów – pracy jest wiele. A to dopiero początek. Potem są jeszcze 3 dni pełne rozmów, spotkań z bliższą i dalszą rodziną, kolęd, odświętnych strojów i intensywnych zapachów. Nadmiar bodźców potrafi być męczący dla każdego z nas. W tym też dla osób autystycznych, z tym, że one czują go trochę bardziej.

Oto 5 dobrych rad, o których warto pamiętać goszcząc osobę w spektrum autyzmu.

1. Rutyna jest bardzo ważna.

Powtarzalne czynności i codzienne rytuały są bardzo ważne dla każdego z nas. To właśnie one ustalają rytm dnia i dają poczucie bezpieczeństwa. Szczególnie ważne są dla osób w spektrum autyzmu.  Święta w oczywisty sposób te rutynę burzą. Bo sobotni wieczór zamiast w piżamie i na kanapie w tym roku spędzimy odświętnie ubrani siedząc za stołem wśród rodziny i bliskich.

Jak sprawić, by wszyscy czuli się komfortowo? Najlepiej zgadzając się na częściowe zachowanie rutyny. Możemy np. zaproponować gościom, by założyli swój ulubiony strój – nawet jeśli ten nie jest odświętny.  

2. Wybiórczość pokarmowa.

Nie każdy z nas lubi kapustę z grochem lub rybę w galarecie. Wigilijne potrawy bazujące na suszonych grzybach, kapuście i rybach nie każdemu muszą smakować. W dodatku u osób autystycznych często występuje wybiórczość pokarmowa. Oznacza to, że jedzą tylko wybrane rzeczy. Innych ze względu na smak, zapach, teksturę lub temperaturę po prostu nie są w stanie zjeść.

Jak sprawić, by wszyscy czuli się komfortowo? Najlepiej zostawić wszystkim gościom możliwość wyboru. Niech każdy zje to, na co ma ochotę – ostatecznie do wyboru jest aż 12 dań! Gości o specyficznych wymaganiach żywieniowych (jak np. osoby w spektrum, nietolerujące laktozy, na diecie wegańskiej etc.) warto też zapytać wcześniej co jadają, a czego nie. Ostatecznie talerz kanapek z żółtym serem lub naleśniki z dżemem na wigilijnym stole to nie koniec świata.

3. Nadmiar bodźców

Zapach makowca wymieszany z aromatem śledzi ze śmietaną. Gwar rozmów przy świątecznym stole zagłuszający kolędy. Kolorowe dekoracje i migoczące światełka choinkowe. Nadmiar bodźców tego dnia odczuwają wszyscy. Szczególnie osoby z nadwrażliwością sensoryczna. M.in. takie jak osoby w spektrum, u których nadmiar bodźców może wywołać niepokój, a nawet fizyczny ból.

Jak sprawić, by wszyscy czuli się komfortowo? Często wystarczy w prosty sposób ograniczyć bodźce. Nie wszystkie dekoracje świetlne muszą migotać w tym samym momencie. Kolędy mogą grać w tle lub tylko podczas wspólnego śpiewania. Jeżeli dla kogoś tego dnia pomocne będą np. słuchawki wyciszające pozwólmy mu ich użyć. Czasami osoby w spektrum mogą potrzebować spokojnego miejsca, by móc się wyciszyć. Warto o tym pamiętać i dać im chwilę na opanowanie emocji.

4. Emocje są ważne

Nie każdy z nas czuje w ten sam sposób. I nie każdy też reaguje tak samo w danej sytuacji. Dla wielu osób wylewne powitania – nawet ze strony rodziny – mogą nie być komfortowe. Szczególnie dla osób autystycznych, które często nie lubią dotyku. Rozpakowywanie prezentów też nie zawsze przebiega tak, jak byśmy to sobie wymarzyli. Kiedy prezent okazuje się nietrafiony nie każdy potrafi to ukryć. Często presja nałożona tego dnia sprawia, że szczególnie wrażliwe osoby same rezygnują z udziału w rodzinnych spotkaniach. A przecież wcale nie musi tak być!

Jak sprawić, by wszyscy czuli się komfortowo? Wystarczy zrozumieć, że wszyscy mamy prawo do swoich emocji. Nie każdy potrafi lub może je ukryć bądź łatwo wyciszyć. Kluczowa będzie tu empatia. Tu nie ma jednej złotej rady. Po prostu tankujmy innych z szacunkiem i życzliwością, tak jak sami chcielibyśmy być traktowani.  

5. Rozmowa przede wszystkim

Świąteczne przygotowania w wielu domach trwają już od dobrych kilku tygodni. Rzeczy do zrobienia i do omówienia w tym przedświątecznym czasie nie brakuje. Często pytamy o wymarzony prezent, ustalamy godzinę spotkania i dzielimy się obowiązkami. Niestety zapominamy przy tym zapytać o to, co najważniejsze. Gdy wiemy, że odwiedza nas osoba w spektrum warto porozmawiać z nią lub jej opiekunami co zrobić, by święta były dla niej komfortowe.

Jak sprawić, by wszyscy czuli się komfortowo? Do spotkania warto się wcześniej przygotować. Zarówno osoby przyjmujące gości jak i te, które wybierają się w odwiedziny. Czasami wystarczy chwila rozmowy. Poznanie zachowań, preferencji lub nawyków pozwoli uniknąć wielu nieprzewidzianych sytuacji. Wcześniejsza rozmowa pomoże też przygotować się na trudne sytuacje.

I najważniejsze. To, że te święta będą inne nie znaczy, że gorsze. Odpowiednie przygotowania to nie tylko robienie sałatek, czy mycie okien, ale też rozmowa i chęć szukania rozwiązań, które zadowolą wszystkich.  Szacunek, akceptacja i próba wzajemnego zrozumienia to przepis na udane święta. W końcu chyba każdy z nas chce być nie tylko wspaniałym gospodarzem, ale też mile widzianym gościem, gdy role się odwrócą.